Inside Old Boys Network

Het gemakzuchtige ‘ons-kent-ons’ ge-netwerk is niet meer van deze tijd

De aflevering van het VPRO-programma Tegenlicht van 7 november 2011 over de kenniseconomie van Nederland (“Nederland buiten kennis”) besloeg een werkdag van Jan Kamminga. Hij is directeur van FME-CWM, branche organisatie van de technologische industrie.

Iets wat gedurende de uitzending steeds zichtbaarder wordt, zien we aan het begin van zijn
werkdag. Achter zijn lege bureau, vlak voor vertrek naar een eerste afspraak, tast hij zijn kleren af; “ik heb alles”. Maar alles betekent voor Jan Kamminga eigenlijk “niets”. Ook autosleutels hoeft hij niet mee te nemen want zijn auto met chauffeur staat klaar om hem te vervoeren naar zijn afspraak. Die auto met chauffeur komt in deze aflevering zes keer in beeld en laat het decor zien waarin Jan Kamminga zich dagelijks beweegt.

Hij bezoekt topbedrijven in de technologische industrie. Spreekt de directeuren. De lege hulzen en open deuren vliegen je om de oren. “Studenten kiezen een studie die ze leuk vinden, terwijl er schreeuwend tekort is aan …”, “het probleem is hoe aan vakbekwaam personeel te komen”. Je kunt Kamminga niet een keer in die drie kwartier betrappen op iets opmerkelijks. Na al deze bezoeken eindigt de aflevering met een presentatie aan zo’n 100 man in pak; “als we niet innoveren, weten we dat we geklopt zijn”. De cameraman zoomt in op een man die zijn ogen nauwelijks open kan houden en langzaam in slaap valt.

Mensen als Jan Kamminga voelen geen enkele gêne hun gesprekspartners of zelfs een hele zaal vol professionals iets te vertellen wat zij allang weten. Het wordt hen ook niet moeilijk gemaakt want er is nooit iemand in de zaal die het in zijn hoofd haalt op te staan om te zeggen: “Beste meneer, is dit wat u nu ons komt vertellen?” Ook minister Verhagen deed dat niet in een officieel overleg met Kamminga nadat deze laatste zijn ontdekking van de hand deed: “Innovatie prima, maar hoe komen we aan vakbekwaam personeel”. Je zag een serieus knikkende Verhagen alsof hij voor het eerst zoiets hoorde.

Deze Tegenlicht-aflevering toont een representant van, wat je zou kunnen noemen, het Old Boys Netwerk 1.0; enkel drijvend op reputatie en ijdelheid, gemakzuchtig netwerken zonder vernieuwende inhoud. Grote schade wordt er niet mee aangericht. Dat geldt niet altijd voor andere leden van het Old Boys Netwerk 1.0  die hun plek in Raden van Toezicht en commissariaten hebben gevonden. Deze tijd vraagt om een type Old Boy 2.0.  Iemand die ook mensen met elkaar in verbinding brengt, maar met verrassende inhoud, die er altijd aan werkt echt iets te melden, die ook buiten de schijnwerpers er bovenop zit en zich niet laat hinderen door “ons kent ons”.

Marc Oskam is auteur van het boek “Venijn in de start”

Organisaties en managers helpen