Na het beoordelingsgesprek, het vakmanschapgesprek?

Vakmanschap heeft vertrouwen nodig

Een aantal jaren geleden deed ik een adviesopdracht in een grote drukkerij van bekende landelijke tijdschriften in Haarlem. Ik trof een grote hal aan met allemaal grote machines. Eerste drukproeven werden nauwgezet beoordeeld, zo ook de kleuren van de foto’s in de bladen. Eén man had een zeer geoefend oog de foto’s qua kleur te corrigeren. Altijd trefzeker en altijd in één keer raak gaf hij aan hoeveel meer of minder rood, blauw of geel nodig was om de foto’s tot de beste kwaliteit te brengen. Alles was in dit bedrijf geautomatiseerd, maar met deze ene activiteit lukte dat niet. Het zou me niet verbazen dat de technologische ontwikkelingen ook dit laatste restant van vakmanschap teniet hebben gedaan.

Ik durf te zeggen dat iedereen vakmanschap bewondert. Maar vakmanschap in organisaties is een kwetsbare prooi geworden. Soms onvermijdbaar, doordat technologische ontwikkelingen het oog van de meester overbodig maken. Vaak wel vermijdbaar. Ik doel op managers en stafafdelingen die de vakman bestoken met lijstjes die ze bij moet houden en richtlijnen die hen eerder beknellen dan helpen. Dat doet de vakman veranderen in een persoon die plichtmatig zijn werk doet; verweesd en ontzielt.

Is het daarom een idee om het vakmanschapgesprek in te voeren? Zij die uitstekend beoordeeld zijn in een beoordelingsgesprek hebben het recht het vakmanschapgesprek te gaan voeren met zijn manager. De hoofdvraag in dit gesprek is ‘welke richtlijn, procedure, afspraak hindert u in de uitoefening van uw vakmanschap?’  De regel is; elke richtlijn, procedure of afspraak die de persoon noemt, is voor het komende jaar niet op hem of haar van toepassing.

Het mogen voeren van een vakmanschapgesprek kan wel eens heel nastrevenswaardig gaan worden en onder het personeel status krijgen: “Heb je het al gehoord? Piet voert vanmiddag zijn vakmanschapgesprek. Volgens mij werkt hij hier pas een jaar of drie”.

Zoals restaurants een Michelin-ster kunnen verliezen, zo kunnen werknemers ook hun vakmanschapgesprek verliezen. Is de beoordeling van het werk het jaar daarop toch duidelijk minder, dan blijft het bij het beoordelingsgesprek en worden allerlei discussies over procedures en richtlijnen niet gestart.

Het is de moeite waard over te gaan tot het invoeren van het vakmanschapgesprek, want het vermijdbaar de nek omdraaien van vakmanschap kan zo gemakkelijk tegengegaan worden.

Marc Oskam, auteur van het boek “Venijn in de start”

(een culumn met dezelfde strekking als deze blog is op 5 december 2010 geplaatst op “de OrganisatieActivist“)
Interessant om ook te lezen, de Vakmanschap Checklist

Organisaties en managers helpen